Het winti geloof
Na het lezen van zowel
“De Stille Kracht” van Louis Couperus als “De laatste parade” van Ruth Sang a
Jong ben ik nieuwsgieriger geworden naar het “Winti” geloof. In de stille
kracht speelt het winti geloof een grote rol. Het is letterlijk de stille kracht die in
Indonesië rondwaard en de blanken van hun grond verjaagd door ongeluk en
verderf. Het is een magische kracht die wordt gedragen door de wind en zo ieder
te pakken zal krijgen.
In “de laatste parade”
is het winti geloof anders voor gesteld. Het is niet alleen bijgeloof maar ook
bepaalde rituelen die de winti kenbaar maken. Het is meer dan alleen een
geloof, het heeft wel degelijk invloed op het dagelijks leven. Na het lezen van
deze twee boeken was ik toch wel erg nieuwsgierig geworden naar wat het winti
geloof nu eigenlijk is. Vandaar deze blog post, over het gebruik van de Winti.
Wat is die hocuspocus nu eigenlijk?
[1]Winti is een traditionele Afro-Surinaamse
religie. In Suriname zijn er
verschillende groepen Afro-Surinamers. De Westerse
Afro-Surinamers (Wesas) zijn afstammelingen van de uit Afrika overgebrachte
slaven. Zij behouden zich aan hun traditionele cultuur alleen kiezen zij in
veel gevallen ook voor de internationale of Westerse samenleving en cultuur. De Traditionele
Afro-Surinamers (Tradas) stammen ook uit Afrika af alleen in tegenstelling
tot de Wesas houden de Tradas zich alleen vast aan de meer traditionele cultuur
en manier van leven. De laatste sociale groep zijn de Wereld burgers van Surinaamse afkomst ( Webus) . De Webus zijn
volledig geïntegreerd in de Westerse of internationale samenleving en doen niet
vaak meer en beroep op hun eigen cultuur.
De Winti is het geloof
van de Afro-Surinamers. Zij geloven dat Anana ( God de Schepper/ Der
Goden) behalve materiële zaken ook
bovennatuurlijke wezens heeft geschapen. Vele van deze wezens zijn met de
voorouders mee naar Suriname gereisd en zijn erfelijk, anderen waren al reeds
daar. De Winti kent vele West-Afrikaanse
gebruiken. Het is een religieus systeem dat word onderverdeeld naar de
woonplaats van de Jeje ( ook wel winti of de goden). Binnen die woonplaats
bestaan er vier pantheons, aarde, lucht, water en bos. Elk van deze pantheons
wordt door een oppergod aangevoerd. Toch
is er een verschil in het rangsysteem van goden. Een hoofd van een Pantheon is
nog niet gelijk aan het andere hoofd van een pantheon. Oppergod Anana heeft de
goddelijke potentie ( Srama) verdeeld over de verschillende goden. Alleen de
oppergod van luchtpantheon Tata Opete is zelf een aspect van Anana. Hij is de
enige die vrij toegang heeft tot Anana’s woonplaats en de enige die mensen er
naartoe en terug kan brengen. ( Winti betekent ook wel ‘wind” in dagelijks
gebruik.)
Men onderscheidt goede
en kwade, hogere en lagere bovennatuurlijke wezens. De lagere, in wie het kwade
aspect domineert boven het goede, worden takroe-sani genoemd. Zij belagen de
mens voortdurend en zijn de instrumenten waarmee men zwarte magie ( wisi ) bedrijft.
Iemand die zwarte magie bedrijft, noemt men wisi-man. De wisi kan alleen door
de medicijnman, de Obia-man ( obonoe-man ), geneutraliseerd worden.
De mens is via zijn geestelijke aspecten, bestaande uit de triade Djodjo, Kra en Jorka, geïntegreerd in de bovennatuurlijke wereld. De Djodjo zijn de bovennatuurlijke ouders, die hun kinderen beschermen en hogere of lagere goden kunnen zijn. Zij ontvangen de zuivere ziel, de kra, van Anana en schenken die aan een aards kind. Als iemand komt te overlijden dan gaat zijn kra terug naar Anana om in de eeuwigheid te leven en de yeye van de mens wordt dan een voorouder, een Jorka.
De mens is via zijn geestelijke aspecten, bestaande uit de triade Djodjo, Kra en Jorka, geïntegreerd in de bovennatuurlijke wereld. De Djodjo zijn de bovennatuurlijke ouders, die hun kinderen beschermen en hogere of lagere goden kunnen zijn. Zij ontvangen de zuivere ziel, de kra, van Anana en schenken die aan een aards kind. Als iemand komt te overlijden dan gaat zijn kra terug naar Anana om in de eeuwigheid te leven en de yeye van de mens wordt dan een voorouder, een Jorka.
Winti brengen mensen
in contact met hun spirituele kant. Je krijgt een winti gedurende een avond met
zang een dans, een zogenaamde Winti-prey. Dan wordt je tijdens het dansen
huiverig, je hoofd lijkt te zwellen en dan
neemt de winti je over terwijl hij je gedachten uitschakelt. De Winti’s kunnen zowel
erfelijk zijn als de gene die je zelf krijgt. Het kan zijn dat mensen jaloers
worden op een persoon omdat hij een betere winti kreeg dan de rest van de familie.
Maar eenmaal een Winti is niet altijd een Winti. Bij een verwaarlozing kan de
Winti weer weg gaan.
Gebruiken
Winti betekent beduidend meer dan alleen de rituele activiteiten; het is
een totaal systeem van begrippen over het menselijk gedrag, over verhoudingen
van de mens met hen die eerder geleefd hebben, met de natuur en natuurlijke
invloeden om hem heen alsook de geestelijke krachten van het universum. Het
legt verbanden tussen voorouders en zij die nog geboren moeten worden. Het
verklaart onvoorspelbare voorvallen door aan te geven dat ze volkomen in overeenstemming
zijn met gevestigde principes. Kortom Winti poogt het onbekende aan het bekende
te linken en schept daardoor orde waar eerder wanorde heerste. Ordo ab Chao dus.
Winti is ook een democratische religie. Elke man of vrouw
kan in principe in direct contact treden met de winti of met de voorouders,
zonder tussenkomst van de bonuman. De geestelijke leiders of de bonuman
beheersen noch bepalen de gang of de geloofslijn van deze godsdienst. Ik heb
het nu over de bonuman maar er zijn verschillende soorten spiritueel leiders.
Hoewel hun taken en vermogens elkaar soms overlappen hebben ze toch een
verschillende rol in het geheel.
Allereerst de lukuman, de
ziener, dit is iemand die met behulp van de geesten de toekomst voorziet. Dan de bonuman of obiaman, zeg maar de specialist in rituelen
De obiaman is een genezer, iemand die weet of ziet hoe hij
bovennatuurlijke ziektes kan genezen.
Om verder op alles in
te gaan gaat veel te lang duren. Een religie kan niet in één blog post worden
uitgelegd. Daarom verwijs ik de geïnteresseerden graag door naar de volgende
links:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten